مدیتیشن روشن‌گری چیست؟

اولین گام به سوی روشن‌گری، ایجاد اراده‌ای قوی است؛ بدون آن، آموزش را به پایان نخواهید رساند.
برای درک معنای جهان، چی (Qì) خود را با چی طبیعت ترکیب می‌کنیم. حیوانات همچنان این ارتباط معنوی را حفظ کرده‌اند، اما انسان‌ها مدت‌هاست که آن را از دست داده‌اند. به دلیل رشد عقل و احساسات انسانی، روح ما از روح طبیعت جدا شده و افکارمان تحت تأثیر احساسات و خواسته‌ها آلوده شده‌اند. حیوانات به اندازه ما پیشرفت نکرده‌اند، بنابراین همچنان با طبیعت در ارتباط‌اند و رفتارشان با شیوه طبیعی زندگی هم‌خوانی دارد. ما در بدو تولد ارتباطی مشابه با چی و روح طبیعی داریم، اما با رشد، ذهن ما تحت تأثیر محیط مصنوعی ساخته‌شده توسط ذهن‌های انسانی شکل می‌گیرد. برای بقا در جامعه، چهره خود را با نقاب می‌پوشانیم و غرایز معنوی طبیعی خود را سرکوب می‌کنیم. بسیاری از مردم برای پرورش معنوی به کوهستان‌ها پناه می‌برند تا از این اسارت عاطفی رها شوند، به حالتی خنثی در ذهن دست یابند و روح طبیعی را واضح‌تر حس کنند.

برای دستیابی به اتحاد با روح طبیعی، باید چشم سوم (دان‌تیان بالایی، 上丹田) را با تمرکز چی در آن باز کرد. ابتدا چی را در دان‌تیان پایین واقعی (Zhēn Xiàdāntián, 真下丹田) جمع کنید، سپس آن را به سمت مغز هدایت کنید تا مغز را تغذیه کند. چی را در آنجا با استفاده از تنفس جنینی (Tāixí, 胎息) تقویت کنید. تنها زمانی که چی ذخیره‌شده در دان‌تیان پایین واقعی به سطحی فراوان برسد، چی کافی برای باز کردن چشم سوم وجود خواهد داشت. به گفته دائوئیست‌ها و بودائیان، برای رسیدن به روشن‌گری باید از چهار مرحله عبور کرد.

۱. شناخت خود: در این مرحله، نقابی که بر چهره دارید را کنار می‌زنید. خود را به‌وضوح می‌بینید، فرایندهای فکری خود را درک می‌کنید و می‌پذیرید که واقعاً چه نوع شخصی هستید.
۲. آگاهی از خود: رویدادهای گذشته را تحلیل می‌کنید و از تعامل خود با محیط اطراف آگاه می‌شوید.
۳. بیداری خود: در جستجوی رهایی از اسارت عاطفی هستید.
۴. رهایی از اسارت معنوی: در این مرحله، خودخواهی و خواسته‌های شما ناپدید می‌شوند. روح شما با روح طبیعی ارتباط برقرار می‌کند و حقیقت طبیعت یا دائو (Dào) را به دست می‌آورید.

دائوئیست‌ها این چهار مرحله را به شانزده گام تقسیم‌بندی کرده‌اند که در سندی به نام «روش‌های اکسیر طلایی برای تنظیم ذهن درونی - مراحل تمرین اکسیر درونی» (Jīndān Xīnfǎ·Líàn Nèidān Bùzhòu, 金丹心法·練內丹步驟) شرح داده شده است.

مبانی نظری

۱. اراده قوی (Lìzhì, 立志): اولین گام به سوی روشن‌گری، ایجاد اراده‌ای قوی است که بدون آن آموزش را به پایان نمی‌رسانید.
۲. حفظ اخلاق نیکو (Duānpǐn, 端品): شامل اخلاق ذهنی و جسمی. اگرچه درست و نادرست را می‌دانید، ممکن است آن را نادیده بگیرید و به مسیر گناه بروید. افکار و رفتارهایی که به دیگران آسیب می‌رسانند، در جوامع بودایی و دائوئیستی غیراخلاقی تلقی می‌شوند.
۳. اعتراف (Huǐguò, 悔過): پس از اصلاح افکار و اعمال، به کارهای نادرست گذشته خود تأمل می‌کنید. بودائیان و دائوئیست‌ها معتقدند گناهان گذشته لکه‌ای بر وجدان شما می‌گذارند. تا زمانی که اشتباهات گذشته را نشناسید و نپذیرید، آنها را تکرار خواهید کرد. در این مرحله، نقاب خود را کنار می‌گذارید.
۴. تحول به سوی نیکی (Qiānshàn, 遷善): ویژگی‌های خوب و بد شخصیت خود را تشخیص می‌دهید، ویژگی‌های مثبت را تقویت کرده و منفی‌ها را حذف می‌کنید. هنگامی که ذهن شما آماده شد، چشم سوم خود را باز می‌کنید. اگر هنوز چیزی برای پنهان کردن داشته باشید، نمی‌توانید آن را باز کنید، زیرا ممکن است دیگران به ذهن شما نفوذ کنند.
۵. ایجاد پایه معنوی محکم (Zhújī, 築基): در این مرحله، ذهن حکمت (Yì) بر ذهن عاطفی (Xīn) غلبه می‌کند. قضاوت شما شفاف شده و به جای احساسات، توسط حکمت هدایت می‌شود.
۶. پرورش خود (Líànjǐ, 煉己): تفکر خود را اصلاح می‌کنید و معنای زندگی معنوی خود را درک می‌کنید. بدن معنوی شما به‌سرعت رشد می‌کند. تفکر شما از جامعه عادی فاصله می‌گیرد و ممکن است برای اجتناب از حواس‌پرتی، از جامعه جدا شوید. هنگام مدیتیشن، گویی بدن فیزیکی شما ناپدید می‌شود و احساس شفافیت و سبکی می‌کنید. این در بودیسم به «رها کردن دیدگاه بدن» معروف است.
۷. ایجاد کوره (Ānlú, 安爐): روح خود را تقویت می‌کنید تا پس از جدایی از بدن فیزیکی بتواند به حیات خود ادامه دهد. در غیر این صورت، با مرگ بدن، روح باید بدنی جدید برای تناسخ پیدا کند تا از نابودی تدریجی جلوگیری شود. بودائیان و دائوئیست‌ها به دنبال پرورش بدن معنوی برای داشتن زندگی ابدی مستقل بدون بازگشت به چرخه تناسخ هستند.
۸. جمع‌آوری گیاه (Cǎiyào, 采藥): شامل تبدیل جوهر اولیه (Yuánjīng, 元精) و جوهر پس از تولد به چی است. جوهر اولیه شامل هورمون‌های تعیین‌شده ژنتیکی است و جوهر پس از تولد از هوا و غذا به دست می‌آید. برای تقویت این فرایند، روش‌هایی برای افزایش تولید هورمون در بدن تمرین کنید، گیاهانی مصرف کنید که به‌راحتی به چی تبدیل می‌شوند و از غذای باکیفیت و هوای تازه استفاده کنید.
۹. آغاز آتش (Qǐhuǒ, 起火): شامل جمع‌آوری چی در دان‌تیان پایینی از طریق تنفس شکمی است. دو روش تنفس شکمی وجود دارد: تنفس شکمی معمولی (Zhèng Fùhūxī, 正腹呼吸) یا تنفس بودایی (Fójiā Hūxī, 佛家呼吸) و تنفس شکمی معکوس (Fǎn Fùhūxī, 反腹呼吸) یا تنفس دائوئیستی (Dàojiā Hūxī, 道家呼吸).
۱۰. خاموش کردن آتش (Xíhuǒ, 熄火): شامل ذخیره چی جمع‌شده به جای تجلی آن در بدن فیزیکی است. تنها در این صورت می‌توانید چی بدن را کنترل کرده و تعادل یین-یانگ آن را حفظ کنید. چی را در دان‌تیان واقعی (Zhēn Xiàdāntián, 真下丹田)، باتری زیستی انسان، از طریق تنفس جنینی (Tāixí, 胎息) ذخیره می‌کنید.
۱۱. تولید جنین (Jiétāi, 結胎): جوهر اولیه به چی اولیه (Yuánqì, 元氣) یا چی آب (Shuǐqì, 水氣) معروف است که خالص و آرام‌بخش است. اما چی در دان‌تیان میانی (استخوان جناغ) از جوهر پس از تولد، یعنی هوا و غذا، به دست می‌آید و چی پس از آسمان (Hòutiānqì, 後天氣) یا چی آتش (Huǒqì, 火氣) نامیده می‌شود که آلوده است و می‌تواند ذهن عاطفی شما را مختل کند. چی آب (Kǎn, 坎) شما را یین‌تر و چی آتش (Lí, 離) شما را یانگ‌تر می‌کند. برای تولید جنین معنوی (Shéntāi, 神胎)، یین و یانگ باید از طریق روش کان و لی (Kǎn and Lí, 坎離) تعامل کنند. چی آب را از دان‌تیان پایینی یا دان‌تیان واقعی به بالا و چی آتش را از جناغ به پایین هدایت کنید تا در حفره هوآنگ‌تینگ (Huángtíng, 黃庭) بین جناغ و ناف ملاقات کنند. با تمرین مداوم، جنین معنوی تولید می‌شود که چی را به روح تبدیل می‌کند و به «ده ماه بارداری» (Shíyuè Huáitāi, 十月懷胎) معروف است.
۱۲. پرورش نوزاد (Yǎngyīng, 養嬰): پس از ده ماه بارداری، جنین معنوی متولد می‌شود، یعنی چشم سوم باز شده و روح می‌تواند به دلخواه از بدن خارج شده و به آن بازگردد. این به «پالایش روح و بازگشت به نیستی» (Líànshén Fǎnxū, 煉神返虛) یا «سه سال شیردهی» (Sānnián Bǔrǔ, 三年哺乳) معروف است.
۱۳. جمع‌آوری اعمال نیک (Jīxíng, 積行): در این مرحله، روح خود را در تفاوت‌های ظریف بین خیر و شر آموزش می‌دهید. تا این مرحله، روح خود را به سطحی بسیار بالا ارتقا داده‌اید.
۱۴. تمرین گونگ (Xínggōng, 行功): ارتباط بین روح جدید خود و روح طبیعی را برقرار می‌کنید. با تمرین جدایی روح از بدن فیزیکی برای فواصل طولانی‌تر و سفر به مسافت‌های دورتر، روح شما به‌تدریج مستقل می‌شود.
۱۵. روبه‌رو شدن با دیوار (Miànbì, 面壁): این به «خرد کردن نیستی» (Fěnsuì Xūkōng, 粉碎虛空) یا «نه سال روبه‌رو شدن با دیوار» (Jiǔnián Miànbì, 九年面壁) معروف است. شما آماده می‌شوید تا بدن معنوی خود را برای همیشه از بدن فیزیکی جدا کنید. رو به دیوار می‌ایستید و بار دیگر به زندگی خود تأمل می‌کنید تا مطمئن شوید واقعاً می‌خواهید از تمام اسارت‌های انسانی رها شوید.
۱۶. پرواز به سوی تعالی (Fēishēng, 飛升): اکنون که آماده جدایی دائمی بدن معنوی و فیزیکی هستید، روزی را برای این جدایی انتخاب می‌کنید. این مرحله نهایی پرورش، یعنی «اتحاد آسمان و انسان» (Tiānrén Héyī, 天人合一) است.

اکنون درک مراحل اولیه پرورش معنوی باید آسان‌تر باشد، اگرچه روش‌های تمرین و معنای پرورش ممکن است تا رسیدن به مراحل عمیق‌تر همچنان پنهان بماند. این مشابه تغییر دیدگاه ما نسبت به جهان با بالغ شدن است.